W życie weszło nowe prawo, które pozwoli dorosłym z niepełnosprawnością intelektualną podejmować kluczowe decyzje w kwestii zdrowia i finansów.
Assisted Decision-Making Act (Ustawa o wspomaganym podejmowaniu decyzji) zastąpi Lunacy Regulation Act (Ustawa o chorobach psychicznych) z 1871 roku i powiązany z nim system Wards of Court (kurateli sądowej dla osób nieletnich i z chorobami psychicznymi).
Ustawa będzie zgodna z Konwencją ONZ o prawach osób niepełnosprawnych.
Patricia Rickard-Clarke, przewodnicząca Sage powiedziała, że obecnie pod kuratelą sądu znajduje się ponad 2 tysiące osób. Sage to organizacja działająca w imieniu osób starszych, dorosłych potrzebujących wsparcia.
Podczas rozmowy w programie Morning Ireland w radiu RTÉ powiedziała, że zgodnie z nowymi przepisami zdolności wszystkich podopiecznych zostaną ocenione ponownie. Według niej jest to kluczowe, ponieważ obecne prawo jest „przestarzałe”.
„Nie uwzględniało prawa lub możliwości do podejmowania niektórych decyzji. Opierało się na podejściu wszystko albo nic”.
„Więc ponowna ocena jest dla tych osób niezwykle ważna” – powiedziała Patricia Rickard-Clarke.
„Nowe prawo wyodrębnia różne rozwiązania, zależne od poziomu zdolności danej osoby. I nakłada obowiązek na podopiecznego/ą i profesjonalistów/tki oraz organizacje, by wspierały daną osobę w decyzjach, które mogła podjąć. Następnie zdefiniować, w jakich przypadkach tej zdolności jej brakuje”.
„ Część osób zostanie zupełnie zwolniona z kurateli. Będą mogły podejmować samodzielne decyzje. A ci, którzy wciąż będą potrzebować pomocy, zostaną zakwalifikowani do odpowiedniej grupy”.
Patricia Rickard-Clarke wyjaśniła, że w prawie zwyczajowym istnieje założenie, że ludzie mają zdolność do podejmowania samodzielnych decyzji, ale że „je ignorowaliśmy”.
„Teraz to założenie jest zapisane w prawie” – powiedziała.
Nowe prawo
„W momencie, gdy dana osoba znalazła się pod kuratelą sądu, jej środki były przekazywane sądowi i to on nimi rozporządzał” – wyjaśniła.
„Teraz zgodnie z Konwencją ONZ wszyscy ludzie mają równe prawa. Wszyscy mają prawo do posiadania i dziedziczenia własności, więc własności te zostaną zwrócone”.
„Jeśli ktoś zostanie w pełni zwolniony z kurateli, będzie sam zarządzać swoimi pieniędzmi. Jedynie w razie potrzeby otrzyma pomoc.”
„Jeśli natomiast ktoś zostanie zakwalifikowany do jednej z grup ktore wymajgają kurateli, wtedy sąd wyznaczy odpowiednią osobę do opieki i pomagania w zarządzaniu tymi środkami”.
Patricia Rickard-Clarke powiedziała, że ustawa przewiduje zwolnienie w ciągu trzech lat. W międzyczasie ci podopieczni, którzy pozostaną pod kuratelą Sądu Najwyższego, będą wspierani.
„Nowa organizacja – Decision Support Service (Biuro ds. wspomagania decyzji) – będzie nadzorować pomocników i pomocniczki podejmowania decyzji. W tej chwili kontrola jest bardzo ograniczona” – powiedziała przewodnicząca.
„Każdy może złożyć skargę do biura, jeśli pomocnik lub pomocniczka nie wypełnia swoich obowiązków albo wykracza poza nie” – dodała.
Przez konieczność wyodrębnienia grup sporządzenie i wprowadzenie tej ustawy było czasochłonne. Opóźnienie miało jednak jedną zaletę – utworzenie biura oraz wprowadzenie systemów ułatwiających proces.
„Najistotniejsze jest wspieranie podopiecznych w podejmowaniu samodzielnych decyzji. Wciąż jest wiele przypadków przemocy ekonomicznej i nadużyć w postaci podejmowania decyzji zamiast wspierania.”
